Адамдардың ақыл-түсінік деңгейіне қарап сөйле (2021.10.21)
https://www.nvrislam.net/index.php?j=kz&post=141
Адамдардың ақыл-түсінік деңгейіне қарап сөйле (2021.10.21)
Пайғамбарымыз «адамдарың ақылына қарай сөйле.» деп өсиеттейді, әр адамның өзіне тән түсінік-қабілет деңгей дәрежесі болады, олардың кейбірінің түсінік деңгейі жоғары, оларға сол жоғары деңгейде түсінетін дәрежесінде тұрып сөйлеуің керек, ал кейбір адамның түсінігі таяз төмен болады, оларға сөйлегенде солар түсіне алатындай төмен деңгей дәрежеге түсіп сөйлеуің керек, олар түсінбейтін істі сөйлеме, егер олай етсең, ештеңе сөйлемеген боласыңда, сөзіңнің еш пайдасы болмайды, сонымен бірге өзіңді өзің босқа шаршатасың әрі естуші де ештемені түсіне алмай қайтатын болады.
Дін - кеңес беру, сондықтан әр нәрсені адамдардың түсіне алатын деңгейіне қарай түсіндіресің. Қазірет Сомұнсу Баба әулиенің (Somuncu Baba, 1331–1412) сыры құпия-ды, ол жасырынған сырлы әулиелердің бірінен, Бұсырадағы үлкен мешіт салынған соң, Османлы Сұлтаны осы әулие қазіреттің мешітке барып құтпа сөйлеуін талап етеді. Қазірет Сомұнсу Баба әулие құтпа барысында Фатиха сүресін жеті түрлі жолмен яғни жеті рет түсіндіреді, оның бірінші рет түсіндіргені жай адамдарға арналған еді, одан соң медіреседе оқып жүргендерге арналады, одан ары молдаларға, одан ғұламаларға, одан сұлтандармен соның дәрежесіндегілерге арнап Фатиха сүресін түсіндіреді, ал ең соңғы түсіндіргенін ондағылар түсіне алмайды, себебі бұл әулиелердің түсінік деңгейіндегі баяндау еді.
Бұл біздерге барлық адам бірдей түсінікпен қабілет деңгейінде болмайтынына жақсы мысал, алла тағала адамдарды әртүрлі ұқсамаған деңгейде жаратты, кей адамның түсінік деңгейі жоғары болады, ал кей адамның түсінігі төмен болып, көп нәрсені түсініп кетпейді. Алла тағалада олардың түсінік деңгейіне қарай білім береді, ал адамдарға сөйлегенде мүмкіндігінше олардың түсіне алатын дәрежесінде сөйле, олар сөзіңді түсіне алатындай етіп түсіндір.
Дін - шегі жоқ үйрену, туылғаннан бастап қайтыс болғанға дейін білім іздеу, білім үйрену біздің ислам дінімізде парыз болып саналады, ал бұнда осы парызды орындау үшін жоғары дәржеде болудың қажеті жоқ, топ-жиналысқа қосылған соң, ол арада алла тағаланың ризалығы үшін білім сұра, осы амалың айтылмыш парызды орындауың ретінде саналатын болады әрі осы парыздың сауабымен пайдасына йе боласың. Аллаға шүкір біздің дін алла тағаланың және пайғамбарлардың діні, хақ дін, ислам діні күллі адам баласының діні, бірақ адамдар бұны қабылдағысы келмейді, олар басқа нәрселерді қабылдауға құмар, исламды қабыл етпесе, олардың өз ісі. Бұнда басты айтылмақшы болғанымыз адамдар өздері түсіне алғанша білім үйренбегі лазым, ешбір адам бүккіл барлығын үйреніп кете алмайды, себебі білім шексіз нәрсе, алла тағала «әрбір білім йесінен жоғары тағы бір білім йелері болады.» (құран 12:76) дейді қасиетті құран кәримде. Осындай білім йелерінің жинынына қатысып, олардың сұхбаттарын шама шарқың келгенше құлап салып ести білсең, бұл ізетті амалдарыңнан жақсылық табатын боласың.
Алла тағала біздерге сана берсін, түсінік берсін иләйім, жөн түсінерлікке жеткізсін. Бір нәрсені түсіне білу өте маңызды, істі түсінбестен істеу пайдасыз әрі залалды болып келеді, сондықтан адамдарға іс жөнін мүмкіндігінше түсіндір, бұның өзіңеде және өзгеге де пайдалы болмақ, сонымен бірге осылай етсең оларға пайдалы бір нәрсе үйреткен болып саналасың. Қасиетті пайғамбарымыз «араларыңда ең жақсыларың құранды үйреніп және оны үйреткендерің.» дейді, барлық шын білімдер исламмен құраннан келеді, алла тағалаға сансыз шүкірліктер болсын.
Уамин Аллах ат-Тауфиқ, әл-Фатиха.
Исламбол (Станбул), Түркия
- Әулие Сопы Маулана Шайық Мехмет Әділ әр-Раббани
#ислам #сүннет #әулие #жүрек #қазақ #дін #тәриқат #сопы #сопылық #намаз #алла #аллах #ораза #мұсұлман #ғұлама #туражол #нақшыбанды #раббани #тасауф
http://www.fb.com/tanirtaw
ادامداردىڭ اقىل-تۇسىنىك دەڭگەيىنە قاراپ سويلە (2021.10.21)
پايعامبارىمىز «ادامدارىڭ اقىلىنا قاراي سويلە.» دەپ وسيەتتەيدى، ءار ادامنىڭ وزىنە ءتان تۇسىنىك-قابىلەت دەڭگەي دارەجەسى بولادى، ولاردىڭ كەيبىرىنىڭ تۇسىنىك دەڭگەيى جوعارى، ولارعا سول جوعارى دەڭگەيدە تۇسىنەتىن دارەجەسىندە تۇرىپ سويلەۋىڭ كەرەك، ال كەيبىر ادامنىڭ تۇسىنىگى تاياز تومەن بولادى، ولارعا سويلەگەندە سولار تۇسىنە الاتىنداي تومەن دەڭگەي دارەجەگە ءتۇسىپ سويلەۋىڭ كەرەك، ولار تۇسىنبەيتىن ءىستى سويلەمە، ەگەر ولاي ەتسەڭ، ەشتەڭە سويلەمەگەن بولاسىڭدا، ءسوزىڭنىڭ ەش پايداسى بولمايدى، سونىمەن بىرگە ءوزىڭدى ءوزىڭ بوسقا شارشاتاسىڭ ءارى ەستۋشى دە ەشتەمەنى تۇسىنە الماي قايتاتىن بولادى.
ءدىن - كەڭەس بەرۋ، سوندىقتان ءار نارسەنى ادامداردىڭ تۇسىنە الاتىن دەڭگەيىنە قاراي تۇسىندىرەسىڭ. قازىرەت سومۇنسۋ بابا اۋليەنىڭ (somuncu baba، 1331–1412) سىرى قۇپيا-دى، ول جاسىرىنعان سىرلى اۋليەلەردىڭ بىرىنەن، بۇسىراداعى ۇلكەن مەشىت سالىنعان سوڭ، وسمانلى سۇلتانى وسى اۋليە قازىرەتتىڭ مەشىتكە بارىپ قۇتپا سويلەۋىن تالاپ ەتەدى. قازىرەت سومۇنسۋ بابا اۋليە قۇتپا بارىسىندا فاتيحا سۇرەسىن جەتى ءتۇرلى جولمەن ياعني جەتى رەت تۇسىندىرەدى، ونىڭ ءبىرىنشى رەت تۇسىندىرگەنى جاي ادامدارعا ارنالعان ەدى، ودان سوڭ مەدىرەسەدە وقىپ جۇرگەندەرگە ارنالادى، ودان ارى مولدالارعا، ودان عۇلامالارعا، ودان سۇلتاندارمەن سونىڭ دارەجەسىندەگىلەرگە ارناپ فاتيحا سۇرەسىن تۇسىندىرەدى، ال ەڭ سوڭعى تۇسىندىرگەنىن ونداعىلار تۇسىنە المايدى، سەبەبى بۇل اۋليەلەردىڭ تۇسىنىك دەڭگەيىندەگى بايانداۋ ەدى.
بۇل بىزدەرگە بارلىق ادام بىردەي تۇسىنىكپەن قابىلەت دەڭگەيىندە بولمايتىنىنا جاقسى مىسال، اللا تاعالا ادامداردى ءارتۇرلى ۇقساماعان دەڭگەيدە جاراتتى، كەي ادامنىڭ تۇسىنىك دەڭگەيى جوعارى بولادى، ال كەي ادامنىڭ تۇسىنىگى تومەن بولىپ، كوپ نارسەنى ءتۇسىنىپ كەتپەيدى. اللا تاعالادا ولاردىڭ تۇسىنىك دەڭگەيىنە قاراي ءبىلىم بەرەدى، ال ادامدارعا سويلەگەندە مۇمكىندىگىنشە ولاردىڭ تۇسىنە الاتىن دارەجەسىندە سويلە، ولار ءسوزىڭدى تۇسىنە الاتىنداي ەتىپ ءتۇسىندىر.
ءدىن - شەگى جوق ۇيرەنۋ، تۋىلعاننان باستاپ قايتىس بولعانعا دەيىن ءبىلىم ىزدەۋ، ءبىلىم ۇيرەنۋ ءبىزدىڭ يسلام دىنىمىزدە پارىز بولىپ سانالادى، ال بۇندا وسى پارىزدى ورىنداۋ ءۇشىن جوعارى دارجەدە بولۋدىڭ قاجەتى جوق، توپ-جينالىسقا قوسىلعان سوڭ، ول ارادا اللا تاعالانىڭ ريزالىعى ءۇشىن ءبىلىم سۇرا، وسى امالىڭ ايتىلمىش پارىزدى ورىنداۋىڭ رەتىندە سانالاتىن بولادى ءارى وسى پارىزدىڭ ساۋابىمەن پايداسىنا يە بولاسىڭ. اللاعا شۇكىر ءبىزدىڭ ءدىن اللا تاعالانىڭ جانە پايعامبارلاردىڭ ءدىنى، حاق ءدىن، يسلام ءدىنى كۇللى ادام بالاسىنىڭ ءدىنى، بىراق ادامدار بۇنى قابىلداعىسى كەلمەيدى، ولار باسقا نارسەلەردى قابىلداۋعا قۇمار، يسلامدى قابىل ەتپەسە، ولاردىڭ ءوز ءىسى. بۇندا باستى ايتىلماقشى بولعانىمىز ادامدار وزدەرى تۇسىنە العانشا ءبىلىم ۇيرەنبەگى لازىم، ەشبىر ادام بۇككىل بارلىعىن ۇيرەنىپ كەتە المايدى، سەبەبى ءبىلىم شەكسىز نارسە، اللا تاعالا «ءاربىر ءبىلىم يەسىنەن جوعارى تاعى ءبىر ءبىلىم يەلەرى بولادى.» (قۇران 12:76) دەيدى قاسيەتتى قۇران كاريمدە. وسىنداي ءبىلىم يەلەرىنىڭ جينىنىنا قاتىسىپ، ولاردىڭ سۇحباتتارىن شاما شارقىڭ كەلگەنشە قۇلاپ سالىپ ەستي بىلسەڭ، بۇل ىزەتتى امالدارىڭنان جاقسىلىق تاباتىن بولاسىڭ.
اللا تاعالا بىزدەرگە سانا بەرسىن، تۇسىنىك بەرسىن ءيلايىم، ءجون تۇسىنەرلىككە جەتكىزسىن. ءبىر نارسەنى تۇسىنە ءبىلۋ وتە ماڭىزدى، ءىستى تۇسىنبەستەن ىستەۋ پايداسىز ءارى زالالدى بولىپ كەلەدى، سوندىقتان ادامدارعا ءىس ءجونىن مۇمكىندىگىنشە ءتۇسىندىر، بۇنىڭ وزىڭەدە جانە وزگەگە دە پايدالى بولماق، سونىمەن بىرگە وسىلاي ەتسەڭ ولارعا پايدالى ءبىر نارسە ۇيرەتكەن بولىپ سانالاسىڭ. قاسيەتتى پايعامبارىمىز «ارالارىڭدا ەڭ جاقسىلارىڭ قۇراندى ۇيرەنىپ جانە ونى ۇيرەتكەندەرىڭ.» دەيدى، بارلىق شىن بىلىمدەر يسلاممەن قۇراننان كەلەدى، اللا تاعالاعا سانسىز شۇكىرلىكتەر بولسىن.
ۋامين اللاح ات-تاۋفيق، ءال-فاتيحا.
يسلامبول (ستانبۋل)، تۇركيا
- اۋليە سوپى ماۋلانا شايىق مەحمەت ءادىل ءار-رابباني
#يسلام #سۇننەت #اۋليە #جۇرەك #قازاق #ءدىن #تاريقات #سوپى #سوپىلىق #ناماز #اللا #اللاح #ورازا #مۇسۇلمان #عۇلاما #تۋراجول #ناقشىباندى #رابباني #تاساۋف
Сілтеме: https://www.nvrislam.net/index.php?j=kz&post=141